Sắp có hiện tượng "Mặt trăng máu" vào ngày 10/12

Những người yêu thiên văn Việt Nam sẽ được chứng kiến 51 phút Nguyệt thực toàn phần và chiêm ngưỡng màu vàng của Mặt Trăng lúc này sẽ biến thành màu đỏ đen hoặc đỏ đồng.


Vào tối thứ 7 ngày 10/12/2012, người dân Việt Nam cùng cư dân của một số vùng trên thế giới sẽ có cơ hội quan sát được hiện tượng nguyệt thực toàn phần trong khoảng thời gian 51 phút. Những nơi sẽ quan sát được nguyệt thực bao gồm Alaska (Mỹ), bắc Canada, và Đông Á và Trung Á, Australia, New Zealand. Vùng quan sát tốt nhất là Trung và Đông Á, trong đó có Việt Nam.


Ở nước ta, theo các tính toán của NASA thì Nguyệt thực nửa tối sẽ bắt đầu từ lúc 18h33. Tuy nhiên, Nguyệt thực toàn phần sẽ bắt đầu vào lúc 21h06 khi toàn bộ mặt trăng sẽ chuyển sang màu đỏ. Đến 21h33, mặt trăng nhuốm màu đỏ sậm nhất cũng là khi Nguyệt thực toàn phần đạt cực và hiện tượng này sẽ kết thúc vào lúc 23h18.

Năm nay khá đặc biệt vì có đến 2 lần nguyệt thực toàn phần quan sát được ở Việt Nam. Lần đầu vào rạng sáng ngày 16/6/2011, là một trong những nguyệt thực toàn phần dài kỉ lục của thế kỉ 21. Lần nguyệt thực vào đêm 10/12/2011 này, tuy chỉ kéo dài có 51 phút như lại rất thuận lợi cho quan sát vì diễn ra trước lúc nửa đêm. Càng đặc biệt hơn bởi đến năm 2014 nguyệt thực toàn phần mới xuất hiện trở lại.

Khi quan sát nguyệt thực, người xem hoàn toàn có thể quan sát bằng mắt thường mà không cần thiết bị bảo vệ mắt nào. Tuy nhiên, quan sát nguyệt thực sẽ thú vị hơn khi sử dụng ống nhòm và kính thiên văn nhỏ để nhìn rõ được bề mặt màu đỏ của Mặt Trăng.

Bên cạnh đó, tháng 12/2011 cũng là cực điểm trận mưa sao băng Geminids được dự đoán vào khoảng 20h tối ngày 14/12 theo giờ VN, với tần suất sao băng có thể tới 120 sao băng/giờ trong điều kiện quan sát tối ưu. Tuy năm nay thời gian diễn ra cực điểm có ánh trăng sáng sẽ làm giảm rất nhiều số sao băng thấy được, nhưng nếu chọn thời điểm quan sát thích hợp trong khoảng từ ngày 6-19/12 từ sau nửa đêm (nhất là rạng sáng 14 và 15/12) người xem hoàn toàn có thể chiêm ngưỡng được khá nhiều sao băng bởi các nhà khoa học cho rằng trận mưa sao băng này đang gia tăng cường độ theo năm.

Tại sao Mặt trăng lại chuyển sang màu ửng đỏ mà không phải là tối đen khi nguyệt thực toàn phần?

Điều này được giải thích vì ngay cả khi Trái đất chặn các tia từ Mặt trời, thì ánh sáng Mặt trời vẫn rẽ ra xung quanh rìa của Trái đất, và ánh sáng này được phản chiếu lên trên Mặt trăng.

Ánh sáng từ Mặt Trời có thành phần bao gồm đủ các màu với các bước sóng khác nhau. Khi ánh sáng Mặt trời đi xuyên qua lớp khí quyển Trái Đất, do hiện tượng tán xạ các bước sóng ngắn như màu xanh, tím .. sẽ bị khí quyển hấp thụ gần như hoàn toàn, chỉ còn ánh sáng có màu về phía đỏ, có bước sóng ánh sáng dài là có khả năng xuyên qua bầu khí quyển nhiều nhất. Đồng thời bầu khí quyển Trái Đất như là một thấu kính hội tụ khổng lồ làm cho ánh sáng đỏ đi xuyên qua có xu hướng lệch về trục chính của vùng bóng tối và ánh sáng này đã chiếu rọi Mặt Trăng khi nó đi qua vùng này. Do đó ta thấy Mặt Trăng có màu đỏ khi diễn ra Nguyệt thực.

Mặt trăng sẽ thay đổi những sắc thái khác nhau trong suốt các giai đoạn diễn ra của Nguyệt thực, bắt đầu từ màu xám đen tới màu đỏ đồng có thể cả màu hổ phách.
Độ rực rỡ của màu đỏ này có thể sẽ bị ảnh hưởng bởi mật độ bụi, và hơi nước của bầu khi quyển Trái Đất vào thời điểm diễn ra Nguyệt Thực.

Tối nay, khắp VN đều thấy mặt trăng màu đỏ


– Lúc 21 giờ 06 tối nay, 10/12, khắp Việt Nam đều có thể thấy nguyệt thực toàn phần bằng mắt thường, sự việc 3 năm nữa mới lại xuất hiện.

Mặt Trăng khi nguyệt thực. Ảnh: thienvanhoc.org

Trao đổi với VTC News, ông Đặng Tuấn Duy, Chủ nhiệm CLB Thiên văn nghiệp dư TP.HCM, nguyệt thực một phần sẽ bắt đầu lúc 19 giờ 45 tối nay, 10/12. Đến 21 giờ 06 phút, nếu điều kiện thời tiết tốt, người dân Việt Nam sẽ được quan sát nguyệt thực toàn phần thú vị: Mặt Trăng lúc này có màu đỏ, khác hẳn với ánh trăng rằm bình thường (dân gian hay gọi là hiện tượng “gấu ăn trăng”).

Nguyệt thực toàn phần đạt cực đại vào lúc 21h33 cũng là lúc mặt trăng nhuốm màu đỏ
đậm nhất.

Các nơi có thể quan sát hiện tượng này gồm có khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, Bắc Á và Alaska. Việt Nam có thuận lợi năm trọn trong vùng này. Các khu vực Châu Âu, Châu Phi, Trung Đông, Ấn Độ và Bắc Mỹ chỉ theo dõi được hiện tượng khi Trăng đang mọc hoặc đang lặn – CLB Thiên văn TPHCM cho hay.

“Các nơi khác có thể chỉ xem được một pha của nguyệt thực. Nhưng Việt Nam lại được xem cả nguyệt thực toàn phần” – ông Đặng Tuấn Duy thông tin.

Giải thích về nguyên nhân gây ra hiện tượng thiên nhiên kỳ thú này, ông Duy cho biết, do chuyển động tương đối giữa 3 “người hàng xóm” là Mặt trời, Trái đất, Mặt trăng nên có lúc Trái đất che hết ánh sáng chiếu từ Mặt trời đến Mặt trăng. Nhưng những tia sáng đỏ lại lại được khúc xạ và vượt qua bầu khí quyển đến Mặt Trăng, trong khi các tia xanh, tím...(có bước sóng ngắn hơn) bị tán xạ và hấp thụ. Vì thế con người có thể nhìn thấy màu đỏ từ Mặt trăng.

Mô phỏng vị trí các hành tinh khi nguyệt thực toàn phần. Ảnh: thienvanhoc.org

Nhân sự kiện đặc biệt này, các bạn trẻ yêu thiên văn đã lên kế hoạch quan sát bầu trời với những “đồ nghề” hiện đại.

Câu lạc bộ Thiên văn nghiệp dư TP. HCM sẽ mang kính thiên văn lớn nhất của mình là Celestron 11 để quan sát nguyệt thực. Kính có đường kính 279 mm có thể giúp quan sát tốt cả tinh vân và các hành tinh trong hệ mặt trời.

Tại Hà Nội, câu lạc bộ thiên văn sẽ tổ chức quan sát quay phim và chụp ảnh mặt trăng khi nguyệt thực qua kính thiên văn, biểu diễn bắn tên lửa nước, chiếu phim về thiên
văn.

Tại Đà Nẵng, Câu lạc bộ thiên văn Bách Khoa sẽ tổ chức tại quan sát từ 18h30 đường Lý Thái Tổ, sau trường Đại học Bách Khoa. Người tham gia sẽ được hướng dẫn quan sát các chòm sao và chụp ảnh chúng.

Lần nguyệt thực toàn phần tiếp theo sẽ diễn ra năm 2014 nhưng sẽ rất lâu nữa Việt Nam mới có thể theo dõi được trọn vẹn và dễ dàng như lần nguyệt thực này. Lần nguyệt thực vào tháng 6 năm nay tuy một trong những lần nguyệt thực nhưng ở Việt Nam khó quan sát hơn lần này – ông Đặng Tuấn Duy cho biết thêm.